नमस्कार मित्रानो, आज आपण बघणार आहोत पोर्टफोलिओ म्हणजे काय? अर्थात Portfolio meaning in marathi. वित्तीय मालमत्ता किंवा गुंतवणूकीच्या साधनांद्वारे संग्रहित जी मालमत्ता एखाद्या व्यक्ती, वित्तीय संस्था किंवा गुंतवणूक फर्मद्वारे स्वता जवळ ठेवली जाते तिला पोर्टफोलियो असे म्हणतात. फायदेशीर पोर्टफोलिओ विकसित करण्यासाठी, त्यातील मूलभूत तत्त्वे आणि त्यास प्रभावित करणारया घटकांशी परिचित होणे आवश्यक आहे.
Table
पोर्टफोलिओ म्हणजे काय – Portfolio meaning in marathi:
पोर्टफोलिओच्या व्याख्येनुसार, हे गुंतवणूकदारांच्या मालकीच्या मालमत्तांच्या विस्तृत श्रेणीचे संग्रह असतात. असे म्हटले जाते की वित्तीय मालमत्तेचा संग्रह सोने, शेअर, विवध फंड, अस्थिर मालमत्ता, रोख समकक्ष, बॉन्ड्स इ. पासून मौल्यवान वस्तू मध्ये केले जाऊ शकते. मालमत्ता किंवा भांडवलाची मूळ किंमत याची खात्री करुन घेताना व्यक्ती आपले पैसे अशा मालमत्तेत ठेवतात. ज्यानुसार मालमत्तेचे मूल्य वेळेनुसार वाढत जाते.
गुंतवणूकीमध्ये व्यक्ती एकतर त्यांचे पोर्टफोलिओ स्वता व्यवस्थापित करू शकतात किंवा त्यासाठी व्यावसायिक आर्थिक सल्लागाराची मदत घेऊ शकतात. आर्थिक तज्ञांच्या मते, पोर्टफोलिओ व्यवस्थापन करतांनी विविधता संकल्पना महत्वाच्या असतात. ते आज आपण बघणार आहोत.
येथे क्लिक करून आपण शेअर मार्केट चे खाते उघडू शकता.
पोर्टफोलिओचे घटक:
पोर्टफोलिओ साठी काही घटक महत्वाचे असतात ते खालील प्रमाणे-
1) स्टॉक किवा समभाग
स्टॉक किवा समभाग हे गुंतवणूकदारांची त्या कंपनीत असलेली मालकी दर्शवतात. विशेष म्हणजे त्या कंपनीत त्या गुंतवणूक दाराची मालकीची टक्केवारी हि त्याच्या कडे असलेल्या शेअर्स च्या प्रमाणात असते. शेअर धारकास कंपनीच्या नफ्यात वाटा मिळण्याचा हक्क आहे आणि तो त्याला लाभांश स्वरूपात मिळत असतो. त्याचप्रमाणे गुंतवणूकदार शेअर्स ची अधिक किंमतीला विक्री करुन त्यांच्या गुंतवणूकीवर अधिक उत्पन्न मिळवू शकतात. शेअर्स हे पोर्टफोलिओचा महत्वाचा घटक मानला जातो. परंतु ते आपल्या सोबत जोखीम पण घेऊन येतात.
2) बाँड्स
बाँड्स हे मॅच्युरिटीच्या तारखेसह येतात आणि स्टॉकपेक्षा कमी धोकादायक मानले जातात. मॅच्युरिटीनंतर गुंतवणूकदारांना व्याजासह गुंतवणूकीची मूळ रक्कम परत मिळते. बाँड्स हे गुंतवणूकीच्या पोर्टफोलिओची जोखीम कमी करत असतात. त्यामुळे बरेच लोक बाँड्स ला आपल्या पोर्टफोलिओ मध्ये समाविष्ट करतात.
याशिवाय गुंतवणूकदार आपल्या पोर्टफोलिओ मध्ये स्टॉक आणि बाँड्स या व्यतिरिक्त तेल, रिअल इस्टेट, सोने इत्यादी पर्यायी गुंतवणूक साधने देखील समाविष्ट करू शकतात.
पोर्टफोलिओचे प्रकार:
जरी गुंतवणूकीचे अनेक प्रकार उपलब्ध असले तरी गुंतवणूकदार त्यांच्या गुंतवणूकीच्या उद्देशाने आणि जोखमीच्या क्षमतेशी जुळणारे पोर्टफोलिओ तयार करत असतात. त्यानुसार गुंतवणूकीच्या रणनीतीवर आधारित खालील काही प्रकार पडतात. या प्रकारचे पोर्टफोलिओ गुंतवणूकीच्या मार्गातून मिळकतीचे स्थिर प्रवाह निर्माण करण्यास मदत करत असतो.
1) उत्पन्न पोर्टफोलिओ
उत्पन्नाचा पोर्टफोलिओ भागधारकांना लाभांश किंवा इतर आवर्ती लाभ देण्यावर लक्ष केंद्रित करतो. जरी हा पोर्टफोलिओ बचावात्मक वाटत असला तरी बऱ्याच अश्या कंपन्या आहे ज्या चांगला परतावा भागधारकांना लाभांश स्वरुपात देत असतात. अश्या पोर्टफोलिओ साठी आपण चांगल्या (FMCG) कंपन्यांची निवड केली पाहिजे.
2) वाढीचा पोर्टफोलिओ
या पोर्टफोलिओ मध्ये आपणास बहुधा कंपनीच्या सक्रिय वाढीच्या अवस्थेत गुंतवणूक करावी लागते. हे पोर्टफोलिओ मोठ्या जोखमीच्या अधीन असतात. या प्रकारचा पोर्टफोलिओ उच्च जोखीम आणि उच्च परतावा सादर करण्यासाठी ओळखले जातात.
3) मूल्य पोर्टफोलिओ
या पोर्टफोलिओ मध्ये कमी भाव असतांना स्वस्त शेअर मध्ये पैसे टाकले जातात. ज्या वेळेस अर्थव्यवस्था धडपडत असते आणि कंपन्या केवळ टिकाव धरत असतात, तेव्हा मूल्य-लक्षित गुंतवणूकदार अशा फायदेशीर कंपन्यांचा शोध घेतात, आणि ज्यां शेअर्सच्या किंमती त्यांच्या किंमतीपेक्षा कमी असतात त्या मध्ये गुंतवणूक करतात. जेव्हा बाजार पुन्हा वाढीकडे जातो अश्या वेळेस मूल्य पोर्टफोलिओ धारक मोठ्या प्रमाणात कमाई करतात.
4) हायब्रिड पोर्टफोलिओ :
नावाप्रमाणेच, या प्रकारचा पोर्टफोलिओ तुम्हाला वाढ आणि लाभांश गुंतवणुकीच्या दोन्ही श्रेणींमधून सर्वोत्तम परतावा देण्यासाठी वेगवेगळ्या मूलभूत गोष्टींची काळजी घेतो. या प्रकारचा पोर्टफोलिओ जास्तीत जास्त लवचिकता प्रदान करतो. हायब्रीड पोर्टफोलिओ हा उच्च-उत्पन्न इक्विटी परतावा आणि डेट फंड आणि बाँड्स यांसारख्या निश्चित उत्पन्न साधनांचा समतोल आहे.
5) आक्रमक पोर्टफोलिओ :
योग्यरित्या नाव दिलेले, एक आक्रमक पोर्टफोलिओ आक्रमक असतो, कारण उच्च परतावा मिळवण्याचे त्याचे उद्दिष्ट असते आणि हे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी अनेकदा उच्च जोखीम पत्करावी लागते. सामान्यत या पोर्टफोलिओमध्ये अनेक उच्च बीटा स्टॉक असतात. या समभागांमध्ये एकूण बाजारापेक्षा जास्त अस्थिरता दिसून येते. उदाहरणार्थ, १.५ किंवा २.0 पेक्षा जास्त उच्च बीटा असलेला स्टॉक घ्या. असे शेअर बाजाराच्या अनुषंगाने चालत नाहीत. हे जवळजवळ दुप्पट उच्च किंवा कमी म्हणून हलतील, याचा अर्थ, तुम्ही तुमचा नफा किंवा तोटा दुप्पट करू शकता.
तुम्हाला या प्रकारचा पोर्टफोलिओ तयार करायचा असल्यास, तंत्रज्ञान क्षेत्रासारख्या क्षेत्रांकडे झुकणे चांगली कल्पना आहे, जे मोठ्या संधी देतात. तरीही, तुम्ही तुमची तर्कशुद्धता इथेही वापरल्यास उत्तम. सर्वाधिक परताव्याचे लक्ष्य ठेवताना, तुमचे नुकसान तुमच्या नफ्यापेक्षा जास्त होणार नाही याची खात्री करा.
6) बचावात्मक पोर्टफोलिओ:
आक्रमक पोर्टफोलिओच्या विपरीत, बचावात्मक पोर्टफोलिओमध्ये उच्च बीटा मूल्यांसह स्टॉकचा समावेश नसतो. अशा शेअर्सवर बाजारातील हालचालींचा सामान्यतः परिणाम होत नाही. हे स्टॉक गुंतवणुकीसाठी सुरक्षित आहेत कारण त्यांच्यात कमीत कमी जोखीम असते. ते चढ-उतारात असाधारण परतावा देत नाहीत किंवा व्यवसाय चक्राच्या कमी काळात जास्त नुकसान करत नाहीत. उदाहरणार्थ, आर्थिक मंदीच्या काळातही, अन्न आणि उपयुक्तता यांसारखी जीवनावश्यक उत्पादने तयार करणाऱ्या कंपन्या ग्राहकांची मजबूत मागणी राखतात.
हा पोर्टफोलिओ तयार करताना, तुमच्यासाठी दिवसभर आवश्यक असलेल्या उत्पादनांचा विचार करा आणि ते बनवणाऱ्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करा. एक बचावात्मक पोर्टफोलिओ जोखीम-विरोधक गुंतवणूकदारांसाठी एक सुरक्षित पैज आहे.
पोर्टफोलिओ कसे व्यवस्थापित करावे:
पोर्टफोलिओ व्यवस्थापित करण्याचे मुख्य घटक खाली दिले आहेत.
लवकर सुरू करा:
तुम्ही काम करताच, निवृत्तीची वेळ जवळ येते, त्यानंतर तुमच्या जबाबदाऱ्या वाढतात आणि मग तुम्ही गुंतवणुकीसाठी योग्य वेळ देऊ शकत नाही, त्यामुळे तुम्ही तुमची गुंतवणूक लवकरात लवकर सुरू करावी.
विविधता:
नियमित लाभांश असलेल्या पुराणमतवादी समभागांमध्ये गुंतवणूक करण्याचे उद्दिष्ट ठेवा, दीर्घकालीन वाढीची क्षमता असलेले समभाग आणि उच्च परतावा किंवा उच्च जोखीम क्षमता असलेल्या अल्प टक्के समभागांमध्ये. तुम्ही वैयक्तिक शेअर्समध्ये गुंतवणूक करत असल्यास, तुमच्या एकूण पोर्टफोलिओच्या ४% पेक्षा जास्त एका स्टॉकमध्ये ठेवू नका. अशा प्रकारे, एक किंवा दोन स्टॉक्समध्ये घट झाल्यास, तुमच्या पोर्टफोलिओवर फारसा विपरीत परिणाम होणार नाही.
काही रोखे ही दीर्घकालीन गुंतवणूक देखील आहेत, ती कॉर्पोरेट किंवा सरकारद्वारे जारी केली जातात. उदाहरणार्थ, दीर्घकालीन ट्रेझरी बाँड्स अधिक सुरक्षित आहेत आणि अल्प- आणि मध्यम-मुदतीच्या रोख्यांपेक्षा जास्त दर देतात.
तपासणी :
तुमच्या पोर्टफोलिओची वेळोवेळी तपासणी करा, ज्यामुळे तुम्हाला कळेल की कोणत्या गुंतवणुकीमुळे जास्त नफा होतो आणि कोणत्या गुंतवणुकीमुळे तोटा होतो, जेणेकरून तुम्ही तुमचा पोर्टफोलिओ पुन्हा पुन्हा मूल्यांकन करून चांगला बनवू शकाल.
पोर्टफोलिओ तयार करताना गुंतवणूकदारांनी हे लक्षात ठेवले पाहिजे की वेळ महत्त्वाचा आहे. त्यामुळे पोर्टफोलिओ तयार केला पाहिजे आणि योग्य वेळी आणि योग्य किंमतीत खरेदी केला पाहिजे.
गुंतवणूकदारांनी हे लक्षात घेतले पाहिजे की पोर्टफोलिओ तयार करतानी वेळेला खूप महत्व असते. त्यामुळे पोर्टफोलिओ हा योग्य वेळ आणि योग्य मूल्यामध्ये तयार आणि खरेदी करावी.
पोर्टफोलिओची विषयी कायम विचारले जाणारे प्रश्न:
१) पोर्टफोलिओचा अर्थ काय आहे?
रेखाचित्रे, कागदपत्रे इत्यादींचा संग्रह. जे एखाद्या व्यक्तीचे, विशेषत कलाकाराच्या कामाचे प्रतिनिधित्व करतात. ती नोकरीच्या मुलाखती दरम्यान दाखवण्यासाठी कामाचा पोर्टफोलिओ तयार करण्याचा प्रयत्न करत आहे.
२) पोर्टफोलिओचे उदाहरण काय आहे?
सोप्या भाषेत, पोर्टफोलिओ हा गुंतवणुकीचा संग्रह आहे ज्यामध्ये स्टॉक, रोखे, रोख आणि इतर प्रकारच्या मालमत्तांचा समावेश असतो. स्टॉक्स, बॉण्ड्स आणि कमोडिटीजसारख्या विविध प्रकारच्या गोष्टींमध्ये गुंतवणूक करणे सामान्य आहे, परंतु या सर्व गोष्टी एकत्रितपणे तुमचा पोर्टफोलिओ बनवतात.
३) कंपनीसाठी पोर्टफोलिओ म्हणजे काय?
पोर्टफोलिओ हा कंपनीची उत्पादने, सेवा आणि उपलब्धी यांचा संग्रह आहे. कंपनीच्या पोर्टफोलिओचे उद्दिष्ट हे बाजारपेठेत व्यवसायाची उपस्थिती निर्माण करणे, अधिकाधिक ग्राहकांना आकर्षित करणे आणि व्यवसाय बाजारातील त्याच्या थेट प्रतिस्पर्ध्यांपेक्षा कसा वेगळा आहे हे दाखवणे हे आहे.
४) ३ प्रकारचे गुंतवणूक पोर्टफोलिओ कोणते आहेत?
पोर्टफोलिओचे प्रकार – ग्रोथ पोर्टफोलिओ नावावरूनच, ग्रोथ पोर्टफोलिओचे उद्दिष्ट वाढत्या उद्योगांमध्ये गुंतवणूक करण्यासह अधिक जोखीम घेऊन विकासाला चालना देणे आहे. उत्पन्न पोर्टफोलिओ आणि मूल्य पोर्टफोलिओ.
५) चांगला पोर्टफोलिओ म्हणजे काय?
एक आदर्श आर्थिक पोर्टफोलिओ काय असावा? आदर्श गुंतवणूक पोर्टफोलिओमध्ये आवश्यक परतावा निर्माण करण्यासाठी रोख, स्टॉक आणि बाँड्ससह मालमत्तांचे मिश्रण असले पाहिजे. या मालमत्तेसाठी वाटप केलेल्या निधीची टक्केवारी तुमची आर्थिक उद्दिष्टे, जोखीम सहन करण्याची क्षमता आणि गुंतवणुकीचा कालावधी यावर अवलंबून असते.
६) पोर्टफोलिओ कशाला म्हणतात?
पोर्टफोलिओ म्हणजे क्लोज-एंड फंड आणि एक्स्चेंज ट्रेडेड फंड (ईटीएफ) सह स्टॉक, बाँड, कमोडिटीज, रोख आणि रोख समतुल्य यासारख्या आर्थिक गुंतवणुकीचा संग्रह. सामान्यत लोकांचा असा विश्वास आहे की स्टॉक, बॉण्ड्स आणि रोख पोर्टफोलिओचा मुख्य भाग आहे.
७) पोर्टफोलिओचा सर्वोत्तम प्रकार कोणता आहे?
एकंदरीत, तुमच्या गुंतवणुकीच्या दीर्घकालीन वाढीसाठी उत्तम वैविध्यपूर्ण पोर्टफोलिओ हा तुमचा सर्वोत्तम पर्याय आहे. प्रथम तुमच्या गुंतवणुकीच्या उद्दिष्टांसाठी आणि जोखीम सहनशीलतेसाठी योग्य मालमत्ता वाटप निश्चित करा.
मित्रानो आज आपण Portfolio meaning in Marathi या लेखातून Portfolio चा अर्थ समजून घेण्याचा प्रयत्न केला. आपणास Portfolio meaning in Marathi हा लेख कसा वाटला ते कमेंट करून नक्की कळवा.
धन्यवाद…
आपण हे पण वाचू शकता…