नमस्कार मित्रानो, आज आपण या लेखात मासिक पाळी येण्याची लक्षणे बघणार आहोत, सोबत मासिक पाळी का येते, मासिक पाळी आल्यावर कोणती काळजी घ्यावी याचा पण विचार करणार आहोत. तर चला मग बघू कि मासिक पाळीची लक्षणे….
Table
मासिक पाळी येण्याची लक्षणे:
तुमची मासिक पाळी सुरू होण्याच्या ५ दिवस ते २ आठवडे आधी, तुम्हाला अशी लक्षणे दिसू शकतात. ज्यामुळे तुम्हाला कळू शकते की मासिक पाळी येणार आहे. या लक्षणांना प्रीमेन्स्ट्रुअल सिंड्रोम (PMS) असे म्हणतात.
मासिक पाळी येणाऱ्या महिलांपैकी ९० टक्क्यांहून अधिक विश्वसनीय स्त्रोत काही प्रमाणात पीएमएस अनुभवतात. बहुतेकांसाठी, PMS चे लक्षणे सौम्य असतात, परंतु काहींना हि लक्षणे दैनंदिन क्रियाकलापांमध्ये व्यत्यय आणतील इतके तीव्र असू शकतात.
लक्षणे व्यक्तीपरत्वे बदलू शकतात, परंतु तुमचे शरीर महिना-दर-महिना अनुसरण करत असलेल्या कोणत्याही अनोख्या नमुन्यांकडे लक्ष देणे प्रत्येक चक्राची सुरुवात पकडण्याचा एक उत्तम मार्ग असू शकतो.
तुमच्या कामात, शाळेत जाण्याच्या किंवा तुमच्या दिवसाचा आनंद लुटण्याच्या क्षमतेत व्यत्यय आणणारी PMS लक्षणे असल्यास तुमच्या डॉक्टरांशी बोला.
मासिक पाळी म्हणजे काय?
तुमची पाळी आणि त्यासोबत दिसणारी PMS लक्षणे — तुमच्या मासिक पाळीचा फक्त एक भाग आहे. या चक्राची लांबी व्यक्तीपरत्वे किंवा कालांतराने बदलू शकते, त्याचे चार टप्पे आहेत:
मासिक पाळीचा टप्पा, जेव्हा तुम्हाला तुमची पाळी येते आणि PMS अनुभवू शकतो.
१) फॉलिक्युलर फेज, जेव्हा तुमचे शरीर लहान पिशव्या तयार करते जे अंड्यांमध्ये परिपक्व होऊ शकते.
२) ओव्हुलेशन टप्पा, जेव्हा अंडाशयातून परिपक्व अंडी बाहेर पडते आणि गर्भाशयात जाते.
३) ल्यूटल टप्पा, जेव्हा हार्मोन्स फलित अंडी होस्ट करण्यासाठी तुमच्या गर्भाशयाचे अस्तर तयार करतात.
४) ल्युटियल टप्प्यानंतर, जर अंडी निषेचित राहिली तर, संप्रेरक पातळी कमी केल्याने चक्र पुन्हा सुरू होते आणि गर्भाशयाचे घट्ट झालेले अस्तर तुमच्या मासिक पाळीच्या रूपात बाहेर पडते.
सामान्य मासिक पाळीची काही चिन्हे आणि लक्षणे कोणती आहेत?
तुमच्या मासिक पाळीच्या आधी, दरम्यान किंवा नंतर खालीलपैकी कोणतीही लक्षणे अनुभवणे सामान्य आहे.
१) पोटात पेटके येणे:
मासिक पाळी येण्याची लक्षणे ज्यामध्ये ओटीपोटात किंवा मासिक पाळीच्या क्रॅम्पला प्राथमिक डिसमेनोरिया देखील म्हणतात. ते एक सामान्य पीएमएस लक्षण आहेत. ओटीपोटात पेटके तुमच्या मासिक पाळीच्या आधीच्या दिवसांमध्ये सुरू होऊ शकतात आणि तुमची मासिक पाळी सुरू झाल्यानंतर अनेक दिवस किंवा त्याहून अधिक काळ टिकतात. पेटके मंद, किरकोळ दुखण्यापासून तीव्र वेदनांपर्यंत असू शकतात जी तुम्हाला तुमच्या नेहमीच्या क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होण्यापासून थांबवतात.
खालच्या ओटीपोटात मासिक पाळीत पेटके जाणवतात. वेदनादायक, क्रॅम्पिंग भावना तुमच्या पाठीच्या खालच्या आणि वरच्या मांड्यांकडे देखील पसरू शकते. पेटके गर्भाशयाच्या आकुंचनामुळे उद्भवतात, ज्यामुळे गर्भधारणा होत नाही तेव्हा गर्भाशयाच्या आतील अस्तर (एंडोमेट्रियम) बाहेर पडण्यास मदत होते. प्रोस्टॅग्लॅंडिन नावाच्या फॅटी-ऍसिड हार्मोन्सचे उत्पादन या आकुंचनांना चालना देतात. जरी या लिपिड्समुळे जळजळ होते, तरीही ते ओव्हुलेशन आणि मासिक पाळीचे नियमन करण्यास मदत करतात. काही लोकांना त्यांच्या मासिक पाळीचा प्रवाह सर्वात जास्त असतांना तीव्र क्रॅम्पिंगचा अनुभव येतो.
२) ब्रेकआउट्स होणे:
मासिक पाळी येण्याची लक्षणे ज्यामध्ये मासिक पाळी-संबंधित ब्रेकआउट्स बर्‍यापैकी सामान्य आहेत. महिलांच्या गटाकडे पाहिल्या गेलेल्या एका अभ्यासात असे आढळून आले की सुमारे अर्ध्या विश्वसनीय स्त्रोताने त्यांच्या मासिक पाळी सुरू होण्याच्या एक आठवडा आधी पुरळ वाढल्याचे लक्षात आले.
हे प्री-पीरियड ब्रेकआउट्स बहुतेकदा हनुवटी आणि जबड्यावर उद्रेक होतात. परंतु चेहऱ्यावर, पाठीवर किंवा शरीराच्या इतर भागावर कुठेही दिसू शकतात. महिलांच्या पुनरुत्पादक चक्राशी संबंधित नैसर्गिक हार्मोनल बदलांमुळे पुरळ होतो.
जर तुम्ही ओव्हुलेशन करत असताना गर्भधारणा होत नसेल, तर इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉनची पातळी कमी होते आणि टेस्टोस्टेरॉन सारख्या एंड्रोजेनची पातळी थोडीशी वाढते. तुमच्या सिस्टीममधील एंड्रोजेन्स सेबमचे उत्पादन उत्तेजित करतात.
जेव्हा जास्त प्रमाणात सेबम तयार होतो, तेव्हा मुरुम फुटणे हा एक सामान्य परिणाम आहे. मासिक पाळीच्या शेवटी किंवा काही काळानंतर जेव्हा एस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉनची पातळी वाढू लागते तेव्हा कालावधीशी संबंधित मुरुम अनेकदा निघून जातात.
३) स्तनामधील बदल :
प्रोजेस्टेरॉनची पातळी तुमच्या सायकलच्या मध्यभागी, ओव्हुलेशनच्या आसपास वाढू लागते. यामुळे तुमच्या स्तनातील स्तन ग्रंथी वाढतात आणि फुगतात. या बदलांमुळे प्रोजेस्टेरॉनची पातळी पुन्हा एकदा कमी होत असतानाही, तुमच्या मासिक पाळीच्या आधी किंवा दरम्यान तुमच्या स्तनांना दुखणे, सूज येणे. हे लक्षण काहींसाठी थोडेसे असू शकते. इतरांना त्यांचे स्तन खूप जड किंवा कडक झालेले आढळतात. ज्यामुळे अत्यंत अस्वस्थता येते.
४) थकवा जाणवणे:
जसजशी तुमची मासिक पाळी जवळ येते तसतसे तुमचे शरीर गर्भधारणा टिकवून ठेवण्यासाठी तयार होण्यापासून मासिक पाळीसाठी तयार होण्यासाठी गियर बदलते. संप्रेरक पातळी कमी होते, आणि थकवा जाणवतो. मनःस्थितीत बदल देखील तुम्हाला थकल्यासारखे वाटू शकतात.
मासिक पाळीत काही लोकांना अस्वस्थतेमुळे झोपायला त्रास होतो. झोपेचा अभाव झाल्याने थकवा जाणवतो.
५) गोळा येणे:
जर तुमचे पोट जड वाटत असेल किंवा तुमच्या मासिक पाळीच्या काही दिवस आधी तुम्ही तुमची जीन्स झिप करू शकत नाही असे वाटत असेल तर तुम्हाला पीएमएस ब्लोटिंग होऊ शकते. इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉनच्या पातळीतील बदलांमुळे तुमचे शरीर नेहमीपेक्षा जास्त पाणी आणि मीठ टिकवून ठेवू शकते. त्यामुळे फुगलेली भावना निर्माण होते.
स्केल एक किंवा दोन पौंड देखील वाढू शकते, परंतु पीएमएस ब्लोटिंग हे कायमस्वरूपी वजन वाढत नाही. अनेकांना मासिक पाळी सुरू झाल्यानंतर २ ते ३ दिवसांनी या लक्षणापासून आराम मिळतो. ज्या दिवशी रक्तस्त्राव सुरू होतो त्या दिवशी बहुतेकदा सर्वात वाईट सूज येते.
6) आतड्यांसंबंधी समस्या:
तुमची आतडी हार्मोनल बदलांसाठी संवेदनशील असल्याने, तुम्हाला तुमच्या मासिक पाळीच्या आधी आणि दरम्यान तुमच्या सामान्य बाथरूमच्या सवयींमध्ये बदल जाणवू शकतात.
गर्भाशयाच्या आकुंचन होण्यास कारणीभूत असणारे प्रोस्टॅग्लॅंडिन्स देखील अवयवांच्या जवळ असल्यामुळे आतड्यांमध्ये आकुंचन घडवून आणू शकतात. मासिक पाळीच्या दरम्यान तुम्हाला वारंवार आतड्याची हालचाल होत असल्याचे दिसून येईल. त्यामुळे तुम्ही देखील अतिसार, मळमळ, वायू, बद्धकोष्ठता अनुभवू शकता.
७) डोकेदुखी:
वेदनांच्या प्रतिक्रिया निर्माण करण्यासाठी हार्मोन्स जबाबदार असल्याने, हे समजण्यासारखे आहे की हार्मोनल पातळीमध्ये चढ-उतार झाल्यामुळे डोकेदुखी आणि मायग्रेन होऊ शकते.
सेरोटोनिन हे एक न्यूरोट्रांसमीटर आहे जे अनेकदा मायग्रेन आणि डोकेदुखी बंद करते. जेव्हा त्याच्या पातळीत चढ-उतार होते. एस्ट्रोजेन मासिक पाळीच्या दरम्यान काही विशिष्ट बिंदूंवर सेरोटोनिनची पातळी आणि मेंदूतील सेरोटोनिन रिसेप्टर्सची संख्या वाढवू शकते, ज्यांना मायग्रेनचा त्रास होतो त्यांना जेव्हा इंटरप्ले उलट होतो तेव्हा मायग्रेनचा हल्ला होतो.
मायग्रेन झालेल्या महिलांचे ५० टक्क्यांहून अधिक विश्वसनीय स्त्रोत मायग्रेनची घटना आणि त्यांचा कालावधी यांच्यातील संबंध असल्याचे सांगतात. मासिक पाळीच्या आधी, दरम्यान किंवा लगेच नंतर मायग्रेनचा हल्ला होऊ शकतो. काही लोकांना ओव्हुलेशनच्या वेळी मायग्रेनचा झटका देखील येतो.
NeurTrusted SourceoTrusted SourcelogyTrusted Source मध्ये नोंदवलेल्या क्लिनिक-आधारित अभ्यासात असे आढळून आले आहे की मासिक पाळीच्या १ ते २ दिवस आधी मायग्रेन होण्याची शक्यता १.७ पट जास्त होती आणि मासिक पाळीच्या पहिल्या 3 दिवसात २.५ पट जास्त होते.
८) मूड स्विंग्स:
पीएमएसची भावनिक लक्षणे कधीकधी शारीरिक लक्षणांपेक्षा अधिक गंभीर असू शकतात. आपण अनुभवू शकता कि स्वभावाच्या लहरी, नैराश्य, चिडचिड, चिंता इत्यादी…
जर तुम्हाला असे वाटत असेल की तुम्ही भावनिक रोलर कोस्टरवर आहात किंवा नेहमीपेक्षा जास्त दुःखी किंवा विक्षिप्त वाटत असल्यास, इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉनच्या पातळीमध्ये चढ-उतार हे दोष असू शकते.
इस्ट्रोजेन मेंदूतील सेरोटोनिन आणि फील-गुड एंडॉर्फिनच्या उत्पादनावर परिणाम करू शकते, कल्याणची भावना कमी करते आणि नैराश्य आणि चिडचिड वाढवते.
काहींसाठी, प्रोजेस्टेरॉनचा शांत प्रभाव असू शकतो. जेव्हा प्रोजेस्टेरॉनची पातळी कमी होते, तेव्हा हा प्रभाव कमी होऊ शकतो. तुमची मासिक पाळी सुरू असताना तुम्ही विनाकारण रडत असल्याचे आढळल्यास, कमी प्रोजेस्टेरॉन हे कदाचित दोष आहे.
९) पाठीच्या खालच्या भागात दुखणे:
प्रोस्टॅग्लॅंडिनच्या सुटकेमुळे गर्भाशयाच्या आणि पोटाच्या आकुंचनामुळे पाठीच्या खालच्या भागात स्नायूंचे आकुंचन देखील होऊ शकते. वेदना किंवा खेचण्याची भावना होऊ शकते. काहींना त्यांच्या कालावधी दरम्यान पाठीच्या खालच्या भागात लक्षणीय वेदना होऊ शकतात. इतरांना त्यांच्या पाठीत हलकीशी अस्वस्थता किंवा त्रासदायक भावना जाणवते.
१०) झोपायला त्रास जाणवणे:
पेटके येणे, डोकेदुखी आणि मूड बदलणे यासारखी PMS लक्षणे झोपेवर परिणाम करू शकतात, ज्यामुळे झोपणे कठीण होते. तुमच्या शरीराचे तापमान, जे तुमच्या मासिक पाळीत असलेल्या प्रमाणात किंचित वाढू शकते, त्यामुळे तुमच्या अत्यंत आवश्‍यक असलेले झोपेवर परिणाम होऊ शकतो.
ओव्हुलेशननंतर मुख्य शरीराचे तापमान सुमारे अर्धा अंश वाढते आणि मासिक पाळी सुरू होईपर्यंत किंवा काही काळानंतर ते जास्त राहते. हे फारसे वाटणार नाही, परंतु शरीराचे थंड तापमान चांगल्या झोपेशी संबंधित आहे. ते अर्धा अंश आराम करण्याची तुमची क्षमता बिघडू शकते.
मासिक पाळीच्या काळात उपचार:
तुमच्या PMS लक्षणांची श्रेणी आणि तीव्रता शेवटी तुमच्यासाठी सर्वोत्तम उपचार ठरवेल.
PMS च्या काही प्रकरणांमध्ये, तुमचे डॉक्टर तुमच्या हार्मोन्सचे नियमन करण्यासाठी गर्भनिरोधक गोळ्या लिहून देऊ शकतात. गर्भनिरोधक गोळ्यांमध्ये सिंथेटिक प्रकारचे इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉनचे वेगवेगळे स्तर असतात.
गर्भनिरोधक गोळ्या तीन आठवड्यांपर्यंत हार्मोन्सची सातत्यपूर्ण आणि स्थिर पातळी देऊन तुमच्या शरीराला नैसर्गिकरित्या ओव्हुलेशन होण्यापासून थांबवतात. यानंतर एक आठवडा प्लासेबो गोळ्या किंवा हार्मोन नसलेल्या गोळ्या. जेव्हा तुम्ही प्लेसबो गोळ्या घेता तेव्हा तुमची हार्मोनल पातळी कमी होते ज्यामुळे तुम्हाला मासिक पाळी येऊ शकते.
कारण गर्भनिरोधक गोळ्या हार्मोन्सची स्थिर पातळी प्रदान करतात, तुमच्या शरीराला कमी होत जाणारी कमी किंवा वाढत्या उच्च पातळीचा अनुभव येत नाही ज्यामुळे PMS लक्षणे उद्भवू शकतात. इतर हार्मोनल गर्भनिरोधक पद्धती, जसे की IUD आणि इम्प्लांट, देखील तुमच्या कालावधीचे नियमन करण्यात मदत करू शकतात.
आपण घरी देखील सौम्य PMS लक्षणे दूर करू शकता. विचार करण्यासाठी येथे काही टिपा आहेत:
तुमच्या मासिक पाळीच्या आधीच्या दिवसांमध्ये PMS ची सौम्य लक्षणे अनुभवणे खूप सामान्य आहे. तुम्हाला अनेकदा घरगुती उपायांनी आराम मिळू शकतो.
परंतु जर तुमची लक्षणे इतकी गंभीर असतील की तुमच्या जीवनाचा आनंद घेण्याच्या किंवा तुमच्या नेहमीच्या दैनंदिन कामात सहभागी होण्याच्या क्षमतेवर परिणाम होईल, तर डॉक्टरांशी बोला.
आपणास मासिक पाळी येण्याची लक्षणे हा लेख कसा वाटला ते कमेंट करून नक्की कळवा.
आपण हे पण वाचू शकता…