नमस्कार मित्रानो, आज आपण या लेखात वजन कमी करण्यासाठी आयुर्वेदिक औषधे कोणती आहेत आणि त्यांचा वापर कोणत्या पद्धतीने करावा सोबतआयुर्वेदिक औषधांचा फायदा आणि तोटा या सर्व गोष्टींचा अभ्यास करणार आहोत.
Table
वजन कमी करण्यासाठी आयुर्वेदिक औषधांचा इतिहास :
आयुर्वेद ही एक निरोगी प्रणाली आहे. जी भारतात सुमारे ५ हजार वर्षांपूर्वी उदयास आली. जरी ही जगातील सर्वात जुनी आरोग्य सेवा परंपरांपैकी एक असली तरी, जगभरातील लाखो लोक आज तीचा वापर करताय. खरं तर आयुर्वेदिक औषधांची लोकप्रियता दिवसेंदिवस वाढत चालली आहे.
विश्लेषकांना मते २०२२ पर्यंत, आयुर्वेदिक औषध जवळजवळ १० दशलक्ष डॉलर चा व्यवसाय करतील. अमेरिकन नॅशनल सेंटर फॉर कॉम्प्लिमेंटरी अँड इंटिग्रेटिव्ह हेल्थ ट्रस्टेड सोर्सचा अंदाज आहे की सुमारे २ लाख ४० हजार अमेरिकन आधीच त्यांच्या एकूण आरोग्यसेवेचा भाग म्हणून आयुर्वेदिक औषद घेत आहे आणि त्यातील पथ्ये पाळत आहे. कारण आयुर्वेद सजग पोषण, तणाव कमी करणे आणि संतुलित जीवनशैली विकसित करण्यावर लक्ष केंद्रित करते.
बरेच लोक जेव्हा स्वताचे वजन कमी करू इच्छितात, तेव्हा आहारातील तत्त्वे आणि नैसर्गिक उपायांकडे लक्ष देत असतात.
वजन कमी करण्यासाठी असलेले महत्वपूर्ण मुद्दे :
१) वजन कमी करणे हे वाटते तितके सोपे नसते आणि पोटाची चरबी कमी करणे हे तर अति कठीण काम आहे परंतु अशक्य असे काही नाही. वजन कमी करण्याचे तंत्र किंवा उपचार जे दुसऱ्यासाठी काम करतात ते कदाचित तुमच्यासाठी करतीलच असे सांगता येत नाही.
२) प्रत्येक व्यक्तीची जीवनशैली, शरीराचा प्रकार, वैद्यकीय स्थिती आणि अनुवांशिकता वेगळी असते, या सर्व गोष्टी एखाद्या व्यक्तीच्या तंदुरुस्तीचे परिणाम साध्य करण्याच्या आणि राखण्याच्या क्षमतेमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावत असतात.
३) परंतु यामध्ये चांगली गोष्ट अशी आहे, जी सोपी आणि प्रभावी पद्धत आहे. जी प्रत्येकाची जीवनशैली, आरोग्य स्थिती, लिंग, वय आणि सहनशक्तीची पातळी असूनही वजन कमी करण्यास मदत करू शकते.
४) आयुर्वेद तुम्हाला फक्त पोटाची चरबी कमी करण्याचे वचन देत नाही तर तुम्हाला जीवनशैलीतील अनेक आजारांपासून दूर ठेवते. हे सर्व पोटाची अतिरिक्त चरबी, स्ट्रोक, हृदयविकार, लठ्ठपणा, मधुमेह, पक्षाघात आणि काही प्रकारचे कर्करोग यासह अनेक गंभीर आरोग्य स्थितींशी संबंधित आहे. येथे काही शक्तिशाली आयुर्वेदिक घटकांची यादी आहे जी तुमचे वजन कमी करण्यात नाक्किक मदत करू शकते. ज्यामुळे तुमी तुमचे आरोग्य चांगले राहू शकतात.
वजन कमी करण्यासाठी आयुर्वेदिक औषधे :
गुग्गुल:
गुग्गूळ हा बर्सेरेसी कुलातील मध्यम उंचीचा एक पानझडी वृक्ष आहे, ज्याचा वापर वजन कमी करण्यासाठी केला जातो. आयुर्वेदिक औषधांच्या यादीत गुग्गुलचे सर्वात वरचे स्थान आहे. गुग्गुल कोम्मीफोरा मुकुल झाडाच्या रसापासून बनवले जाते. त्यात प्लांट स्टेरॉल आणि गुगलस्टेरॉन आहे, जे वजन कमी करण्यास प्रोत्साहन देते. गुग्गुलमध्ये ट्रायग्लिसराइड्स आणि कोलेस्ट्रॉल कमी करणारे पदार्थ देखील असतात.
मलबार चिंच:
मलबार चिंच हे एक उष्णकटिबंधीय फळ आहे, जे वजन कमी करण्यासाठी पूरक म्हणून काम करते. फळे शरीराची चरबी बनवण्याची क्षमता रोखतात. हायड्रॉक्सीसिट्रिक ऍसिड, जे फळातील मुख्य घटक आहे, चयापचय वाढवते आणि भूक कमी करते. या फळाला गार्सिनिया कंबोगिया असेही म्हणतात आणि ते तणाव कमी करण्यासाठी, रक्तातील साखर स्थिर ठेवण्यासाठी आणि कोलेस्टेरॉलची पातळी नियंत्रित ठेवण्यासाठी मदत म्हणून ओळखले जाते.
त्रिफळा:
त्रिफळा हे तीन सुक्या फळांचे मिश्रण आहे – हरितकी, आवळा आणि बिभिटकी. अनेक आजारांवर उपचार करण्यासाठी ते युगानुयुगे वापरले जात आहे. हे हर्बल मिश्रण विषारी पदार्थ काढून टाकून आणि तुमचे पचनक्रिया सुधारून वजन कमी करण्यास प्रोत्साहन देते असे मानले जाते. असेही म्हटले जाते की त्रिफळा एकंदर आरोग्य सुधारण्यास मदत करू शकते. हे मिश्रण एक ग्लास गरम पाण्यात दिवसातून दोन वेळा पिले पाहिजे. न्याहारीच्या अर्धा तास आधी आणि रात्रीच्या जेवणानंतर दोन तासानी.
दालचिनी:
इंग्रजीमध्ये दालचिनीला Cinnamon म्हणून ओळखले जाते. दालचिनीमध्ये असंख्य औषधी गुणधर्म आहेत, जे चयापचय वाढवतात आणि वजन कमी करण्यास मदत करतात. चांगले परिणाम मिळविण्यासाठी तुम्ही सकाळी सर्वप्रथम एक कप दालचिनीचा चहा घेऊ शकता.
मेथी:
मेथी हा एक सामान्य घरगुती मसाला आहे, जो ट्रिगोनेला फोएनम-ग्रेकम या शेंगा कुटुंबातील वनस्पतीपासून बनविला जातो. अनेक अभ्यासात असे आढळून आले आहे की मेथी भूक नियंत्रित करण्यास आणि वजन कमी करण्यास मदत करण्यासाठी, मेथी अन्न सेवन कमी करण्यास मदत करू शकते. काही लोकांवरील एका अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की दररोज ८ ग्रॅम मेथीचे सेवन केल्याने तृप्ततेची भावना वाढते आणि भूक आणि अन्नाचे सेवन कमी होते.
पुनर्नावा:
पुनर्नावा हे वैज्ञानिकदृष्ट्या बोअर हवि आडिफुसा या नावाने ओळखले जाते. वजन कमी करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या सर्वात प्रभावी आयुर्वेदिक औषधांपैकी एक आहे. या वनस्पती मध्ये असे गुणधर्म आहेत जे लघवीचे प्रमाण वाढवन्यास मदत करते. ज्यामुळे मूत्राशय आणि मूत्रपिंड निरोगी राहतात.
अस्वीकरण:
या लेखात व्यक्त केलेली मते हि लेखकाची मते असून आपण अधिक माहितीसाठी कृपया तुमच्या उपचार करणार्‍या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
आयुर्वेदिक खाण्याच्या पद्धती, उपाय, पूरक आहार आणि आयुर्वेदिक वजन कमी करण्याच्या पद्धतींच्या परिणामकारकतेबद्दल पारंपारिक पाश्चात्य विज्ञान काय म्हणते जाणून घेउयात.
दोषानुसार आहार:
आयुर्वेदिक परंपरेचे अभ्यासक शिकवतात की मानवाला उर्जेच्या तीन प्रकारांचा समतोल राखणे आवश्यक आहे आणि प्रत्येक ऊर्जा नैसर्गिक घटकांशी जोडलेली आसते.
१) वात: जागा आणि हवेशी संबंधित हालचालीची ऊर्जा.
२) पित्ता: अग्नि आणि पाण्याशी संबंधित चयापचय ऊर्जा.
३) कफ: तुमच्या शरीराच्या संरचनेची ऊर्जा पृथ्वी आणि पाण्याशी संबंधित आहे.
जरी सर्व लोकांकडे वात, पित्त आणि कफ असले तरी, एखाद्या व्यक्तीचा दोष हा उर्जेचा प्रकार असेल, जो तुमच्या घटनेत सर्वात मुख्य आहे. आयुर्वेदिक परंपरेत तुम्ही खाण्याची पद्धत तुमच्या दोषाशी सुसंगत ठेवावी लागते.
आपला दोष निर्धार:
आयुर्वेदात नवीन असलेल्या लोकांसाठी तुमचा दोष निश्चित करणे अवघड ठरू शकते. ऑनलाइन प्रत्येक दोषाच्या वैशिष्ट्यांच्या याद्या असल्या तरी, नॅशनल आयुर्वेदिक मेडिकल असोसिएशन शिफारस करते की जर तुम्हाला खात्री नसेल की तुमच्यासाठी कोणता दोष प्रभावी आहे. तर तुम्ही प्रशिक्षित आयुर्वेदिक चिकित्सकाचा सल्ला घ्या.
आयुर्वेदिक प्रॅक्टिशनर्सना भारतात परवाना आणि नियमन केले जाते, परंतु युनायटेड स्टेट्समध्ये कोणतेही संघीय मान्यताप्राप्त प्रमाणपत्र किंवा परवाना प्रक्रिया नाही.
आयुर्वेदिक परंपरेत, तुमचा आहार तुमच्या दोषाशी सुसंगत असावा हे महत्वाचे आहे.
वात-प्रबळ लोकांसाठी आहारविषयक शिफारसी कमीतकमी २ तासांच्या अंतराने दररोज ३ ते ४ वेळा थोडे थोडे जेवण घ्या.
रसदार, गोड फळे खा आणि क्रॅडबरी आणि कच्चे सफरचंद यांसारखी तुरट फळे टाळा.
साखर, अल्कोहोल आणि तंबाखू यांसारखी व्यसनाधीन उत्पादने टाळा.
विविध प्रकारचे नट आणि बिया खा, विशेषत: नट दुधाच्या स्वरूपात.
वांगी, मिरपूड, टोमॅटो यांसारख्या नाइटशेड भाज्या टाळा.
कच्चे, गोठलेले किंवा अत्यंत थंड असलेले पदार्थ टाळा.
भरपूर शिजवलेल्या भाज्यांचा समावेश करा.
शेंगा मर्यादित ठेवा.
पित्त-प्रबळ लोकांसाठी आहारविषयक शिफारसी:
भरपूर कच्च्या भाज्या आणि सॅलड्स खा, विशेषतः वसंत ऋतु आणि उन्हाळ्यात.
मांस, सीफूड आणि अंडी यांसारख्या प्राण्यांच्या अन्नाचे सेवन मर्यादित करा.
दुग्धजन्य पदार्थ खा आणि प्या, विशेषत: जे गोड झाले आहेत.
मसालेदार पदार्थ, कॉफी आणि अल्कोहोल टाळा.
शेंगा आणि मसूर मध्यम प्रमाणात खा.
काजू आणि बिया टाळा.
कफ-प्रबळ लोकांसाठी आहारातील शिफारसी:
जमिनीवर उगवलेल्या भरपूर पालेभाज्या आणि भाज्या खा.
आपण खाल्लेल्या अन्नाचे प्रमाण मर्यादित करा.
दुग्धजन्य पदार्थ आणि चरबीयुक्त पदार्थ टाळा.
प्राण्यांचे अन्न, नट आणि बिया मर्यादित करा.
प्रथिने मर्यादित करा.
दोष प्रकारावर आधारित आयुर्वेदिक आहाराची परिणामकारकता काही अभ्यासांनी तपासली आहे. तथापि, २०१४ मध्ये २२ सहभागींच्या एका छोट्या प्रायोगिक अभ्यासातून असा निष्कर्ष काढण्यात आला की, आहार, योगासनांसह एकत्रित केल्याने, लक्षणीय वजन कमी होते.
आपण आपल्या आहारात बदल करण्यापूर्वी महत्वाचे:
तुमच्या एकूण आरोग्याच्या दृष्टीने तुम्ही जे पाऊल उचलण्याची योजना आखत आहात ती योग्य आहेत याची खात्री करण्यासाठी तुमच्या आहारात महत्त्वपूर्ण बदल करण्यापूर्वी डॉक्टरांशी बोला.
मित्रानो, आपणास वजन कमी करण्यासाठी आयुर्वेदिक औषधे हा लेख कसा वाटला, ते कमेंट करून नक्की कळवा.
आपण हे पण वाचू शकता…