नमस्कार मित्रानो आज आपणा या लेखात शेअर मार्केट म्हणजे काय? ते बघणार आहोत. त्या मध्ये शेअर मार्केट म्हणजे काय?, ब्रोकर म्हणजे काय?, शेअर मार्केट चे प्रकार आणि शेअर मार्केट मधून पैसे कसे कमवता येतात या सर्व घटकांचा विचार करणार आहोत.
Table
शेअर मार्केट म्हणजे काय?
शेअर बाजारात नवीन आहात? मी तुम्हाला या लेखातील शेअर बाजाराच्या जगात नेईन. प्रथम आपण शेअर मार्केट म्हणजे काय ते जाणून घेऊया? शेअर मार्केट असे आहे जेथे शेअर खरेदी-विक्री होते. शेअर जिथे आपण खरेदी केला तेथून कंपनीच्या मालकीचे एक भाग धारक बनतो.
उदाहरणार्थ, ABC या कंपनी चे आपण १० रु. प्रती शेअर ने ५०० शेअर्स खरेदी केले. तर आपण एबीसीचे भागधारक झालो असे समजा . त्या वेळेस आपण पाहिजे तेव्हा कधीही एबीसी कंपनी चे शेअर विकु शकतो . शेअर्समध्ये गुंतवणूक केल्याने आपल्याला उच्च शिक्षण, कार विकत घेणे, घर बांधणे इत्यादीसारख्या स्वप्नांची पूर्तता करण्याची संधी मिळू शकते . जर आपण तरुण वयातच गुंतवणूक करण्यास सुरवात केली आणि बराच काळ गुंतविला तर परताव्याचा दर जास्त असेल. जेव्हा आपल्याला पैशांची आवश्यकता असते तेव्हा आपण आपल्या गुंतवणूकीची रणनीती आखू शकता.
शेअर खरेदी करून, आपण कंपनीमध्ये पैसे गुंतवत आहात. कंपनी जसजशी वाढत जाईल तसतसे आपल्या शेअर्सची किंमतही वाढेल. बाजारात शेअर्स विकून तुम्हाला नफा मिळू शकेल. शेअर्सच्या किंमतीवर परिणाम करणारे अनेक घटक आहेत. कधीकधी किंमत वाढू शकते आणि कधी कधी ती कमी पन होऊ शकते. दीर्घ मुदतीच्या गुंतवणूकीमुळे किंमतीतील चढ उताराचा आपल्या गुंतवणुकीवर जास्त परिणाम होत नाही तर चांगल्या कंपनी चे शेअर घेतले तर परतावा उच्च राहील .
कंपनी आपले शेअर्स का विकते?
एखाद्या कंपनीला त्याच्या विस्तारासाठी आणि विकासासाठी भांडवल किंवा पैशाची आवश्यकता असते आणि या कारणास्तव, ती लोकांकडून पैसे गोळा करते. ज्या प्रक्रियेद्वारे कंपनी समभाग जारी करते त्याला इनिशिएशनल पब्लिक ऑफर (आयपीओ) असे म्हणतात. आम्ही प्राथमिक मार्केट अंतर्गत आयपीओबद्दल अधिक वाचू.
तुम्ही नेहमीच बैलबाजार आणि अस्वल बाजाराविषयी लोक ऐकले असेल. ते काय आहेत? बैल बाजाराला असे म्हणतात की जेथे दर वाढतच राहतात आणि अस्वल बाजारात किंमती कमी होत असतात. ही सर्व खरेदी-विक्री कोठे होते? एनएसई (नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज) आणि बीएसई (बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज) हे भारतातील दोन प्रमुख स्टॉक एक्सचेंज आहेत आणि सेबी (सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडिया) द्वारा नियंत्रित केले जातात.
ब्रोकर म्हणजे काय?
स्टॉक एक्सचेंज आणि गुंतवणूकदार यांच्यात मध्यस्थ म्हणून काम करणारे जे असतात त्यांना ब्रोकर असे म्हंनतात . तर गुंतवणूक किंवा व्यापार सुरू करण्यासाठी तुम्हाला ब्रोकरकडे डिमॅट खाते आणि ट्रेडिंग खाते उघडावे लागेल. आपण एका सोप्या प्रक्रियेद्वारे हे सहजपणे ऑनलाइन करू शकता. या खात्यांसह आपल्या बँक खात्याचा दुवा साधल्यानंतर आपण आपली गुंतवणूकीची यात्रा सुरू करू शकता.
आपण येथे क्लिक करून शेअर मार्केट चे खाते उघडू शकता .
शेअर्स मार्केटचे प्रकार
शेअर बाजाराचे दोन वर्गवारी आहे: प्राथमिक बाजार व दुय्यम बाजार
१ ) प्राथमिक बाजार
आयपीओच्या प्रक्रियेद्वारे एखादी कंपनी किंवा सरकार प्राथमिक बाजारात शेअर्स देऊन पैसे जमा करते. यासाठी सार्वजनिक किंवा खाजगी प्लेसमेंटद्वारे देखील शेअर देऊ केले जातात. जेव्हा समभागांचे वाटप २०० हून अधिक व्यक्तींना केले जाते तेव्हा हे प्रकरण सार्वजनिक होते.
जेव्हा २00 पेक्षा कमी लोकांना वाटप केले जाते तेव्हा खाजगी असतो. शेअर्सची किंमत निश्चित किंमत किंवा बुक बिल्डिंग इश्युवर आधारित असू शकते; निश्चित किंमत जारीकर्ता निर्णय घेते आणि ऑफर दस्तऐवजात नमूद करते; गुंतवणूकदारांच्या मागणीच्या आधारे एखाद्या शेअर्स ची किंमत शोधली जाते. आणि ते लोकांसाठी उपलब्ध होते.
२ ) दुय्यम बाजार
प्राथमिक बाजारात खरेदी केलेले शेअर्स दुय्यम बाजारात विकले जाऊ शकतात. दुय्यम बाजार काउंटर (ओटीसी) आणि एक्सचेंज-ट्रेड मार्केटद्वारे कार्य करते. ओटीसी मार्केट ही अनौपचारिक बाजारपेठ आहेत ज्यात भविष्यात तोडगा काढण्यासाठी दोन पक्ष एका विशिष्ट व्यवहारावर सहमत असतात.
एक्सचेंज– ट्रेडेड मार्केट्स अत्यधिक नियमित असतात. याला लिलाव बाजार देखील म्हणतात ज्यामध्ये सर्व व्यवहार एक्सचेंजद्वारे केले जातात .
आपण येथे क्लिक करून शेअर मार्केट चे खाते उघडू शकता .
शेअर मार्केट महत्वाचे का आहे?
कंपन्यांना विस्तार आणि वाढीसाठी भांडवल उभारण्यास मदत करण्यासाठी शेअर बाजाराची महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे. आय पी ओ द्वारे कंपन्या लोकांसाठी शेअर्स जारी करतात आणि त्या बदल्यात विविध उद्देशाने वापरल्या जाणारा निधी प्राप्त करतात. आयपीओनंतर कंपनी स्टॉक एक्सचेंजमध्ये सूचीबद्ध होते आणि यामुळे सामान्य माणसालाही कंपनीत गुंतवणूक करण्याची संधी मिळते. कंपनीची दृश्यमानता देखील या मुळे वाढते.
आपण शेअर बाजारात व्यापारी किंवा गुंतवणूकदार असू शकतात . व्यापारयाचा अल्प कालावधीसाठी साठा असतो तर गुंतवणूकदार दीर्घ कालावधीसाठी गुंतवणूक करतात . यामधे आपल्या आर्थिक गरजा नुसार आपण गुंतवणूक उत्पादन निवडू शकता.
कंपनीमधील गुंतवणूकदार हे गुंतवणूकीचा उपयोग आपले जीवनातील लक्ष्य पूर्ण करू शकतात. गुंतवणूकीसाठी हे एक प्रमुख प्लॅटफॉर्म आहे कारण ते तरलता प्रदान करते.
उदाहरणार्थ, गरजेनुसार आपण कधीही शेअर्स खरेदी किंवा विक्री करू शकता. म्हणजेच, आर्थिक मालमत्ता कधीही रोकडमध्ये रूपांतरित केली जाऊ शकते. त्यामुळे हे संपत्ती निर्मितीसाठी भरपूर संधी देते.
शेअर्स मार्केट मध्ये पैसे वाढण्याचे काही मार्ग.
१ ) लाभांश
कंपनीला मिळालेला हा नफा आहे आणि तो भागधारकांमध्ये रोख म्हणून वितरित केला जातो. आपल्या मालकीच्या शेअर्सच्या संख्येनुसार हे वितरित केले जाते.
२ ) भांडवल वाढ
इक्विटी / शेअर्समधील गुंतवणूकीमुळे कंपनीच्या भांडवलाची वाढ होते. गुंतवणूकीचा कालावधी जितका जास्त असेल तितका जास्त परतावा मिळू शकतो . समभागातील गुंतवणूकी देखील जोखमीशी निगडित आहे. आपली जोखीम, आपले वय, अवलंबित्व किती या आणि आवश्यकतेवर आधारित आहे. आपण तरुण आहात आणि कोणतीही जबाबदारी नसल्यास अधिक उत्पन्न मिळविण्यासाठी आपण इक्विटीमध्ये अधिक गुंतवणूक करू शकता. परंतु आपल्याकडे जबाबदारी असल्यास आपण पैशाचा अधिक हिस्सा बाँडसाठी आणि इक्विटीला कमी वाटप करू शकता.
३ ) बायबॅक = परत खरेदी
परत खरेदी: कंपनी बाजारभावापेक्षा जास्त मूल्य देऊन गुंतवणूकदारांकडून आपला वाटा परत खरेदी करते. जेव्हा त्याकडे प्रचंड रोख रक्कम असते किंवा तिची मालकी एकत्रित करते तेव्हा ते शेअर्स परत खरेदी करतात. त्या द्वारे पण आपणास चांगला नफा होतो.
आज आपण काय शिकलो…
आज आपणय या लेखात शेअर मार्केट म्हणजे काय? या घटकाचा अभ्यास केला. या मध्ये आपणास हा लेख कसा वाटला ते कमेंट करून नक्की कळवा. जेणेकरून आम्ही या मध्ये सुधारणा करण्याचा प्रयत्न करू. धन्यवाद…
आपण हे पण वाचू शकता…
१) शेअर मार्केट मध्ये गुंतवणूक कशी करावी?
२) शेअर मार्केट मराठी पुस्तके.